ଯକ୍ଷ୍ମା ଏକ ସଂକ୍ରମିତ ରୋଗ ଅଟେ । ମାଇକୋବ୍ୟାକ୍ଟେରିୟମ୍ ଟ୍ୟୁବରକଲୋସିସ୍ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ନାମକ ଏକ ଜୀବାଣୁ ଯୋଗୁଁ ଏହି ରୋଗ ହୁଏ । ସେଥିପାଇଁ ଇଂରାଜୀରେ ଏହାକୁ ଟି.ବି କୁହାଯାଏ । ଏହି ରୋଗ ବାୟୁ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟାପିଥାଏ। କେହି କେହି ଏହାକୁ କ୍ଷୟ ରୋଗ କହିଥାନ୍ତି । ରୋଗୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ସୁସ୍ଥ ଲୋକଟିଏ ଆସିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ରୋଗ ବ୍ୟାପିବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ପ୍ରଥମତଃ ଏହି ରୋଗ ମୁଖ୍ୟତଃ ରୋଗୀର ଫୁସଫୁସକୁ ଆକ୍ରାନ୍ତ କରେ । ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗରେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି କାଶ ଓ ଜ୍ୱର ଲାଗି ରହିବା , ଦେହରୁ ଝାଳ ବୋହିବା , ଓଜନ ହ୍ରାସ ପାଇବା , ଭୋକ ନହେବା ଏବଂ ଛାତିରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ହେବା ପରି ଲକ୍ଷଣ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ରୋଗରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ରୋଗୀକୁ ଔଷଧ ସେବନ କରିବାକୁ ପଡିଥାଏ ।
ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୨୦୨୦ ରେ ଯକ୍ଷ୍ମା ମୃତ୍ୟୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଲା। ବିଶ୍ୱ ଯକ୍ଷ୍ମା ଦିବସ ୨୦୨୨ର ବିଷୟବସ୍ତୁ – ‘ଯକ୍ଷ୍ମାକୁ ଶେଷ କରିବା ପାଇଁ ନିବେଶ କରନ୍ତୁ, ଜୀବନ ବଞ୍ଚାନ୍ତୁ।’ ଏହି ଯକ୍ଷ୍ମା ଦିବସ ଅବସରରେ ଏହାର ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଲୋପ ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦାୟିତ୍ୱବାନ ହୁଅନ୍ତୁ ।
୧୮୮୨ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୪ରେ ବର୍ଲିନ୍ର ଡାକ୍ତର ରବର୍ଟ କୋଚ୍ ଐତିହାସିକ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଥିଲେ। ଦୀର୍ଘ ମାସ ଧରି ଗବେଷଣା କରିବା ପରେ ସେ ଯକ୍ଷ୍ମା ପାଇଁ ଦାୟୀ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଥିଲେ। ସେହି ଦିନଟିକୁ ସ୍ମରଣ କରିବାକୁ ଯାଇ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ‘ଯକ୍ଷ୍ମା ଦିବସ’ ପାଳନ କରାଯାଉଛି। ଲୋକଙ୍କୁ ଯକ୍ଷ୍ମା ରୋଗର ଭୟାବହତା ସମ୍ପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇବା ହେଉଛି ଏହି ଦିବସ ପାଳନର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ।